Welkom op mijn blog over psychologie

Boosheid kan een lastige emotie zijn als deze gepaard gaat met grensoverschrijdend gedrag. Als je inzicht krijgt in de bronnen ervan kun je je gedrag mogelijk bijsturen.

Nick heeft een slechte dag. Een aantal nachten had hij last van slecht slapen. Hij kreeg op het werk veel op zijn bord en diverse projecten liepen niet volgens planning. Als hij later dan normaal thuis arriveert, rennen zijn kinderen Jurre en Isabelle naar hem toe, enthousiast om hem te zien, ze willen graag tijd met hem doorbrengen. Nick vindt het fijn om hen te zien, maar alles wat hij wil is eten en naar bed. Maar zijn kinderen geven niet zomaar op, ze blijven dingen aanreiken en zoeken spelletjes en een boek uit waaruit hij zou kunnen voorlezen. Hij probeert kalm te blijven, maar hij is erg ongeduldig en geagiteerd. “Laat me met rust” schreeuwt hij,” waarom kunnen jullie me niet gewoon met rust laten!! In een oververhitte stemming loopt hij naar de slaapkamer. De kinderen gaan huilen en zijn vrouw probeert hen te troosten. Hij heeft een kwetsende opmerking gemaakt naar haar omdat dat ze er niet in slaagt de kinderen beter in toom te houden. Als Nick wat kalmeert, voelt hij zich schuldig. Hij wilde niet naar hen schreeuwen. Hij neemt zich voor dit niet nog eens te laten gebeuren en dat hij zich voortaan zal beheersen.
-Ben je gefrustreerd en snel geërgerd, ook om kleine dingen?
-Zeg je kwetsende dingen als iemand je geïrriteerd heeft?
- Heb je spullen kapot gemaakt door boosheid?
-Heb je iemand fysiek bedreigd of geslagen?
Als je 2 of meer keer ja kunt antwoorden dan heb je een boosheid/woede probleem.
Feitelijk is boosheid een normale emotie, maar vaak uiten mensen hun boosheid niet op een gezonde of gepaste manier. Ze laten frustraties oplopen tot het punt waarbij ze ontploffen. Ongecontroleerde woede kan leiden tot ruzie, vechtpartijen, geestelijke en lichamelijke mishandeling, maar ook zelfmutilatie.
Opgekropte woede kan ook leiden tot lichamelijke klachten zoals hoofdpijn, spijsverteringsklachten, slecht slapen, depressie.
De vraag is, hoe ga je er mee om?
Wat betekent jouw boosheid voor je relatie en voor je werk?
De tekenen van boosheid kunnen zich
- fysiek uiten: een strak gevoel in de borst, gespannen spieren
-In gevoelens: gespannen, , irritatie, boosheid, verontwaardiging, nijdig, woedend
-In gedrag : ruzie maken, kwetsende dingen zeggen , met veel kabaal uit een situatie weglopen.
-In gedachten: ze nemen een loopje met me, alles is kapot, dit is zo onrechtvaardig, ze verdienen het, ze hebben me in de steek gelaten.
Wat boosheid doet met je zenuwstelsel en lichaam
Wanneer we boos worden, versnelt de hartslag, nemen bloeddruk en testosteronproductie toe, neemt het stresshormoon cortisol af en wordt de linkerhersenhelft meer gestimuleerd dan de rechterhelft. Dit zijn de bevindingen van onderzoekers van de Universiteit van Valencia, die de fysiologie van woede onderzochten. Met hun apparatuur ontdekten zij wijzigingen in de cardiovasculaire, hormonale en de activeringsreactie van de hersenen wanneer hun testpersonen boos werden.
Op hersenniveau kan er een vecht-vlucht situatie ontstaan. Het lichaam wordt dan in staat gesteld te vechten of weg te rennen. Dit zijn minder behulpzame processen aangezien er meestal geen echt gevaar is. Je hoeft de vecht- vlucht reactie niet te vrezen. Je kunt hem voorbij laten gaan.
Redenen voor boosheid
De redenen voor boosheid en woede lopen uiteen:
-Belangrijke levensgebeurtenissen of een bepaalde omgeving (snelweg, op de kinderen moeten letten)
- Financiële stress
-Denkstijlen
-Gedrag: je vindt het mogelijk lastig om frustraties verdragen. Misschien heb je moeite emoties effectief uit te drukken . Vaak is het een combinatie van deze factoren die leiden tot boosheid .Je zou je af kunnen vragen in hoeverre je er in slaagt problemen op te lossen.
-Kun je een beroep doen familie, vrienden of collega s?
-Vertrouwen in jezelf. Mogelijk ben je competent genoeg om het probleem op te lossen.
-Kun je oplossingen bedenken?
Mogelijk leiden boosheid tot vermijdingsreacties zoals een vriend niet meer bezoeken nadat je een keer erg boos geworden bent bij hem .
-Overprikkeling. Mensen met ADHD of autisme hebben hier vaak last van: geluiden kunnen hen boos maken of andere emoties uitlokken.
Tips
Filosoof en schrijver Seneca schreef 2000 jaar geleden al kernachtig : uitstel is het beste geneesmiddel tegen woede.
Als je een beeld hebt van hoe boosheid bij jou werkt dan kun je mogelijk iets doen met deze tips:
-let op triggers als vermoeidheid, honger of pijn, deze kun je makkelijke aanpakken voordat de boosheid verder oploopt.
-Vermijd mensen van wie je zeker weet dat je er ruziemee krijgt
-Ga uit de situatie om af te koelen
-Ga er niet van uit dat je weet wat de ander denkt
of voelt.
-Geef de ander het voordeel van de twijfel als je meent te weten wat zijn intentie is.
-Vat het gedrag van de ander niet persoonlijk op. Waarschijnlijk heeft het niets met jou als persoon te maken.
-Vraag jezelf af of je het probleem op een assertieve manier kunt oplossen: zeggen wat het gedrag van de ander met je doet en wat je graag zou willen dat hij doet of weglaat.

Wat mindfulness en biofeedback voor je kunnen betekenen

-Naast deze tips kunnen hartritme biofeedback en mindfulness ondersteuning bieden bij het reguleren van adem en hartslag en herkennen van emoties. Door het reguleren van adem en hartslag kun je we een situatie van balans terecht komen, de z.g. hartcoherentie. Kortom, als we hartcoherentie kunnen bereiken, werkt alles in ons lichaam beter en beschikken we over een betere gezondheid, zowel fysiek als emotioneel, en dus over een betere stresstolerantie. Je kunt bij het coherent ademen leren je gevoelens te observeren, te accepteren, en bedenken wat een passende respons zou kunnen zijn.
Boosheid is een gevoel dat je niet onder controle hebt. Dat kan vervelende gevolgen hebben. De signalen tijdig herkennen en kijken hoe je ermee omgaat kan helpen. Je handelen, daar kun je wel invloed op uitoefenen.

Peter Paul Both, nijmegenpsycholoog.com
Bel voor info 06-38017652

Bronnen
J Bernard en D. van Wageningen. Over de rooie. Boom (2012)
Inna Khazan. Biofeedback and mindfulness in Everyday Life. Norton & Co. (2019)
https://www.wetvanhartcoherentie.nl/woede-fysiologie-wat-gebeurt-er-in-het-lichaam-als-we-boos-worden
www.mcgill.ca/counselling/files/counselling/anger_moodjuice_self-help_guide.pdf
mens-en-samenleving.infonu.nl/filosofie/116142-seneca-frustraties-en-woede-beheersen.html