Welkom op mijn blog over psychologie

Een 21-jarige student bezoekt mijn praktijk. Hij heeft last van oorsuizen, maakt zich hierover zorgen en slaapt slecht. In situaties met een grote groep vrienden heeft hij het wel eens moeilijk. Als er grappen gemaakt worden, kan hij zich ongemakkelijk voelen en klapt hij dicht. Hij heeft een lage zelf waardering, omdat hij zich dan als sociaal onhandig ervaart en heeft met andere woorden last van sociale angst.
Een lage zelfwaardering speelt een rol bij problemen als sociale angststoornis en bij gegeneraliseerde angst (of piekerstoornis ). Een lage zelfwaardering vergroot het risico op een sociale angststoornis. Maar een angststoornis kan je ook slecht doen voelen over jezelf . Er is namelijk een negatieve cyclus tussen sociale angst en een negatief zelfbeeld. Het is goed dat je eerst focust op hoe je naar jezelf kijkt alvorens sociale angst aan te pakken. Een laag zelfbeeld kan angst en eenzaamheid creëren wat weer het negatieve zelfbeeld versterkt.
Het hebben van een angststoornis is moeilijk en frustrerend. Het is een sluipmoordenaar en veel naasten die zeggen ”doe maar kalm aan” menen het goed, maar begrijpen het probleem niet echt.
Hoewel er verschillende soorten angststoornissen bestaan zien we vaak de volgende cyclus:
Een bezorgde gedachte→-fysiologische respons→-meer zorgen →verhoogde respons. De fysiologische respons vindt zijn oorzaak in stress hormonen die door ons lichaam kunnen stromen en die een vecht of vlucht reactie met zich mee brengen. Dit gebeurt ongeacht of er een werkelijke dreiging is. Degene die een angststoornis heeft, begrijpt diep van binnen wel dat er geen gevaar is en dat zijn gedachten irrationeel zijn. Maar angst geeft je het idee dat je je verstikt voelt, dat je bang bent , overstuur, gestrest en geen controle hebt.
Biofeedback kan naast gesprekstherapie hulp bieden om je fysiologische respons weer te normaliseren. Je verkrijgt meer bewustzijn van je innerlijke signalen en je leert stress te reguleren zodat deze hanteerbaar wordt.
Kernovertuigingen en zelfwaardering
Als je last hebt van sociale angst dan kun je gedachten koesteren als:
-ik kan mijn angst voor mensen niet beheersen
-ik heb geen voldoende vaardigheden om om te gaan situaties waarbij ik mezelf actief moet neerzetten .
Dergelijke gedachten creëren spanning en houden het probleem in stand.
Hoewel veel mensen sociale situaties als een presentatie geven lastig kunnen vinden, veren zij meestal terug van hun gespannenheid. Als je echter een lage zelfwaardering hebt dan kan een sociale situatie met het vervelende gevoel dat deze oproept zich generaliseren naar hoe je je in het algemeen voelt.
Als je een gezonde zelfwaardering hebt dan heb je een nauwkeuriger beeld over je eigenwaarde, je krachten, je zwakheden. Je kent je zwakheden en weet dat je toch waardevol bent.
Oorzaken van een lage zelfwaardering
Vaak vinden ze een oorsprong in de kindertijd: kritiek van ouders, emotionele of lichamelijke mishandeling, seksueel misbruikt zijn , gepest worden of onrealistische verwachtingen van anderen. Als je opgegroeid bent in een sfeer van respect, liefde en acceptatie is een negatief zelfbeeld minder waarschijnlijk.
Je innerlijke stem, je innerlijke criticus, kan je omlaag halen en het is goed deze te herkennen. En tegen te spreken als deze je hindert.
Cyclus van lage zelfwaardering.
Als je sociale angst hebt dan ben je geneigd de onrealistische standaarden te hanteren en doelen te stellen die onhaalbaar zijn. Bijv. je vindt dat iedereen je aardig moet vinden en dat je nooit iets mag zeggen wat fout is.
Tips
Als je deze klachten hebt kun je hier enigszins of erg veel last van hebben. Een laag zelfwaardering hoeft je echter niet een leven lang met je mee te dragen. Als je er iets aan wilt doen, kun je beginnen met kleine stappen. Die stappen kunnen je zelfbeeld verbeteren en je sociale angst doen afnemen. Het is belangrijk dat je bouwt aan een realistisch zelfbeeld wil je de stress verminderen.
-Daag de innerlijke stem uit
Leren oog te hebben voor je innerlijke stem helpt. Als deze overmatig kritisch is, kijk dan naar wat je wel goed gedaan hebt. In plaats van je zelf te pijnigen met wat je fout gedaan hebt.
- heb mededogen met jezelf.
Ga zo goed met jezelf om als als je om zou gaan met een vriend of geliefde. Als je gehoord wordt, gerespecteerd wordt, geliefd bent, successen kunt vieren, en je geaccepteerd voelt ben je meer geneigd een gezonde zelfwaardering op te bouwen.
-let op je gedachtepatronen. Is deze gedachte waar? Is deze helpend ,inspirerend, noodzakelijk en vriendelijk?Als je dat niet zo is, probeer dan een gedachte die wel helpt.
-Blijf in het hier en nu.
Zie voorbij je fouten uit het verleden. Een fout betekent nog niet dat je levenslang gefaald hebt. Als iemand fronst als je wat zegt wil dit nog niet zeggend at het over jou gaat. Vraag of je kunt helpen of informeer naar wat er aan de hand is. Kijk niet ver in de toekomst en verwacht niet dat het fout gaat. Niemand kan voorspellen hoe morgen of volgend jaar zal zijn.
-Vergeef jezelf.
Als een gebeurtenis je afremt, kun je er in blijven steken, je kunt er ook wat aan doen. Jezelf vergeven en met een schone lei beginnen kan ook. Weet dat je ook maar mens bent en dat je niet alles perfect zult doen. Accepteer negatieve emoties, maar laat je er niet door meeslepen. Reik uit naar vrienden om met hen te praten over je lage zelfwaardering. In sommige gevallen is professionele hulp nodig. Het vraagt moed om hulp te vragen , maar het kan de oplossing zijn.
De 21–jarige student heeft minder last van oorsuizen als hij aan de slag gaat met ademtraining. Ook gaat hij aan zijn zelfwaardering werken met een soort tegenscenario waarbij hij een goede eigenschap van zichzelf gaat focussen. Dit is een therapie in 7 stappen. Na 2 maanden zijn zijn scores op stress en depressie genormaliseerd en kan hij zich in sociale situaties begeven zonder ongezonde stress. Hij weet dat hij waardevol is al is hij niet volmaakt.

Peter Paul Both, nijmegenpsycholoog.com
06-38017652

Bronnen

Arlin Cuncic (2020) https://www.verywellmind.com/self-esteem-and-social-anxiety-4158220
Krist De Name (2013) https://psychcentral.com/blog/managing-anxiety-with-biofeedback